Strefa powstała 14 czerwca 1985 r. na mocy porozumienia o stopniowym znoszeniu kontroli na wspólnych granicach, zawartego w miejscowości Schengen w kantonie Luksemburgu, na styku granic trzech państw: Luksemburgu, Francji i Niemiec. Porozumienie zawarło na początku pięć państw Unii Gospodarczej Beneluksu (członkowie: Holandia, Belgia i Luksemburg) oraz Republiki Federalnej Niemiec i Republiki Francuskiej. Wizja, jaka przyświecała jej twórcom, zakładała stworzenie Europy, w której obywatele mogą swobodnie się poruszać przez granice wewnętrzne, wspierając wzrost gospodarczy, wymianę kulturową i spójność społeczną, jednocześnie zwiększając wspólne bezpieczeństwo. Obecnie beneficjentami strefy jest w pełni 25 państw UE oraz cztery państwa EFTA¹.

W ciągu 40 lat strefa Schengen przekształciła się w solidny, wieloaspektowy system, w pełni włączony w ramy UE. Stanowi podstawę rynku wewnętrznego i napędza wzrost gospodarczy w całej Unii. Jest kluczowym elementem europejskiej współpracy w zakresie bezpieczeństwa, umożliwiając wspólne przeciwdziałanie zagrożeniom transnarodowym. W obliczu prób osłabienia Europy Schengen działa jako siła jednocząca oraz pozostaje żywym świadectwem zaangażowania Europy na rzecz wolnego, zjednoczonego, dostatniego i bezpiecznego kontynentu, a przystąpienie do strefy Schengen stało się podstawowym wymogiem dla krajów kandydujących do UE.

Mimo niewątpliwych sukcesów, strefa stoi przed wyzwaniami, w tym potrzebą wzmocnienia zarządzania na szczeblu politycznym i operacyjnym, przyspieszenia cyfryzacji procedur (systemy EES i ETIAS²), dostosowania do zmieniającego się krajobrazu bezpieczeństwa i poprawy skuteczności egzekwowania powrotów osób nieuprawnionych do pobytu w jej granicach. Komisja Europejska co roku ocenia stan strefy, identyfikując obszary wymagające poprawy. Polska została objęta misją ewaluacyjną stosowania dorobku prawnego Schengen na przełomie marca i kwietnia 2024 r. Nasz kraj został oceniony pozytywnie. Eksperci nie wykazali znaczących uchybień, co potwierdza, że kluczowe elementy systemu Schengen funkcjonują w naszym kraju prawidłowo.

28 kwietnia 2025 r. w Warszawie doszło do spotkania urzędników wysokiego szczebla (SOM) Schengen, które miało na celu podjęcie dyskusji nad określeniem priorytetów w zakresie działania całej strefy oraz odpowiedniego jej zarządzania. Polską Policję reprezentowali zastępca dyrektora Biura Międzynarodowej Współpracy Policji KGP insp. Irmina Gołębiewska oraz mł. insp. Sławomir Surowiec, naczelnik Wydziału Wsparcia Poszukiwań Biura Międzynarodowej Współpracy Policji KGP, szef polskiego Biura Sirene.

Priorytety polskiej prezydencji w Radzie UE koncentrują się na szeroko rozumianych kwestiach bezpieczeństwa. Organizowane w Warszawie spotkanie miało na celu przeprowadzenie nieformalnej, strategicznej dyskusji nad strefą Schengen właśnie w odniesieniu do jej bezpieczeństwa i odpowiedzi na bieżące zagrożenia. Podjęta dyskusja miała szczególne znaczenie w związku z 40. rocznicą podpisania układu z Schengen i objęła kwestie ustanowienia priorytetów na następny cykl Schengen w latach 2025–2026 oraz skupiła się na odporności strefy na wyzwania w obszarze wzmocnienia granic zewnętrznych UE, podniesienia efektywności procedur związanych z powrotami nielegalnie przebywających na terenie Unii obywateli państw trzecich oraz dalszym rozwoju współpracy na rzecz bezpieczeństwa wewnętrznego przez wymianę informacji z Europolem.

Strefa Schengen będzie ewoluować, aby sprostać nadchodzącym wyzwaniom i zmieniającemu się krajobrazowi geopolitycznemu. Jej przyszłość jest nierozerwalnie związana ze zdolnością UE do maksymalizacji współpracy, stymulowania wzrostu gospodarczego i zapewniania bezpieczeństwa.

BMWP KGP

¹European Free Trade Association.

²Entry / Exit System and European Travel Information and Authorization System.

Spotkanie ekspertów psychologii i medycyny służb mundurowych UE w ramach sieci EMPEN

Od 19 do 20 maja 2025 r., w ramach polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, na PGE Stadionie Narodowym w Warszawie odbyło się spotkanie psychologów i medycznych ekspertów służb mundurowych państw UE zrzeszonych w sieci EMPEN (European Medical and Psychological Experts Network for Law Enforcement), utworzonej jako forum wymiany doświadczeń i dobrych praktyk. Pierwsze spotkanie sieci miało miejsce w 2011 r. w Bramshill.

Tegoroczne spotkanie zorganizowano pod hasłem: „Wyzwania w rekrutacji do Policji w kontekście przemian społecznych”. Uczestniczyło w nim 30 przedstawicieli z 14 krajów: Belgii, Chorwacji, Cypru, Czech, Danii, Francji, Hiszpanii, Holandii, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Polski, Portugalii oraz Rumunii.

Polską Policję reprezentowały m.in. insp. Sylwia Majewska-Mazepa, dyrektor Biura Koordynacji Postępowań Kwalifikacyjnych i Szkolenia Policji, oraz insp. Agnieszka Sowińska-Turczyk, zastępca dyrektora tego biura. Organizację i prowadzenie wydarzenia koordynował Wydział Psychologów Policyjnych BKPKiSP KGP – naczelnik Izabela Solarska oraz podkom. Rafał Góral.

Pierwszy dzień spotkania poświęcono omówieniu systemów rekrutacyjnych w służbach porządkowych państw UE oraz wymagań psychologicznych wobec kandydatów. Mimo dostrzeżenia różnic w strukturach i procedurach rekrutacyjnych, wskazano na liczne podobieństwa w zakresie wyzwań i oczekiwań wobec przyszłych funkcjonariuszy. Zwrócono uwagę na trudności związane z pozyskiwaniem odpowiednich kandydatów oraz potrzebę podjęcia wspólnych działań w tym zakresie.

Drugiego dnia delegaci z Holandii zaprezentowali funkcjonujący od 1995 r. system wsparcia koleżeńskiego („peer support”) oraz inne rozwiązania w zakresie opieki psychologicznej. Spotkanie zakończyła dyskusja na temat aktualnych potrzeb i przyszłych kierunków rozwoju pracy psychologów w służbach mundurowych. Zebrano również propozycje dotyczące tematyki kolejnego spotkania EMPEN, które jest planowane na 2026 r.

Delegaci podkreślali wysoką wartość współpracy w ramach sieci EMPEN i potrzebę jej kontynuacji.

BMWP KGP

zdj. PAP

Spotkanie NFIP – bezpieczeństwo imprez masowych

Od 27 do 28 maja br. we Wrocławiu odbyło się posiedzenie grupy ekspertów sieci NFIP (National Football Information Point), które zostało zorganizowane w ramach polskiej prezydencji w Radzie UE. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele krajowych punktów informacyjnych ds. bezpieczeństwa imprez sportowych z krajów UE oraz państw stowarzyszonych, takich jak Azerbejdżan, Gruzja, Norwegia, Szwajcaria czy Wielka Brytania. Po raz pierwszy w takim posiedzeniu wziął udział przedstawiciel Mołdawii, która w ramach procesu akcesyjnego do UE utworzyła punkt NFIP funkcjonujący w strukturze Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.

Spotkania tego typu są znakomitą okazją do wymiany informacji o aktualnych zagrożeniach, tendencjach i wyzwaniach związanych policyjnymi zabezpieczeniami imprez sportowych. W agendzie posiedzenia znalazły się m. in. takie punkty, jak:

1) analiza aktualnych inicjatyw legislacyjnych na forum UE związanych z bezpieczeństwem imprez sportowych;

2) wdrażanie Konwencji Rady Europy z Saint-Denis w sprawie zintegrowanego podejścia do bezpieczeństwa, zabezpieczenia i obsługi meczów piłki nożnej i innych imprez sportowych;

3) omówienie założeń policyjnej współpracy w związku z zabezpieczeniem Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej FIFA World Cup 2026 w Kanadzie, Meksyku i USA;

4) podsumowanie wyników badań rocznego kwestionariusza dot. bezpieczeństwa imprez sportowych w krajach UE;

5) ewaluacja cyklu szkoleń organizowanych przez Agencję UE ds. Szkolenia w Dziedzinie Ścigania (CEPOL) dla policjantów-spottersów oraz dowódców policyjnych zabezpieczeń imprez sportowych;

6) podsumowanie projektów cyklicznych: Project Stadia (Interpol), UEFA, Pro-S4 i innych.

Zwieńczeniem posiedzenia był udział uczestników wydarzenia w policyjnym zabezpieczeniu meczu finałowego Ligi Konferencji Europy, który odbył się w dniu 28 maja br. na stadionie Tarczyński Arena we Wrocławiu.

Kolejne spotkanie ww. grupy ekspertów odbędzie się podczas duńskiej prezydencji w Radzie UE w październiku br. w Kopenhadze.

BMWP KGP

zdj. KWP we Wrocławiu