Zbliżające się święta Bożego Narodzenia to czas, który chętnie i konsekwentnie wykorzystują cyberoszuści. Przedświąteczny pośpiech, ludzka ufność, a niekiedy nawet naiwność to czynniki, które pomagają oszustom w realizacji ich celów. Atrakcyjne promocje kuszą i przykuwają uwagę. Ciężko przejść obojętnie obok czegoś, co jest objęte superpromocją, co wręcz można kupić za grosze. Zwłaszcza gdy akurat szukamy okazji, aby nabyć coś taniej.
W cyberprzestrzeni oszuści czują się anonimowi. Wydaje im się, że mogą bezkarnie oszukiwać i okradać ludzi. Nic bardziej mylnego! Aby tak właśnie nie było, w 2022 r. powstało Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości, w którym pracują eksperci w zwalczaniu cyberzagrożeń. Policjanci ci rozpoznają i zwalczają przestępstwa popełniane z użyciem systemu informatycznego, systemu teleinformatycznego lub sieci teleinformatycznej oraz zapobiegają tym przestępstwom, a także wykrywają i ścigają ich sprawców.
Żyjemy w czasach, w których każdy ma możliwość korzystania z internetu. Już od najmłodszych lat dzieci spędzają czas przed komputerami. Dorośli natomiast korzystają z internetu, bo tego wymaga charakter ich pracy, inni natomiast w wolnym czasie szukają w nim rozrywki. Już nawet seniorzy nie boją się funkcjonować w cyberprzestrzeni. Warto jednak być świadomym czyhających tam zagrożeń.
Policjanci CBZC realizują swoje działania każdego dnia. W 2022 r. odnotowano niemal 91 tysięcy oszustw internetowych. W ubiegłym roku było ich ponad 85 tysięcy, natomiast od stycznia do czerwca br. zarejestrowano już niemal 56 tysięcy oszustw internetowych. Liczba zgłaszanych oszustw wzrasta w okresie przedświątecznym, dlatego zwłaszcza teraz policjanci apelują o rozsądne i przemyślane zakupy.
Czy w sieci da się zrobić bezpieczne zakupy?
Tak. Da się! Wystarczy stosować się do kilku zasad:
Zweryfikuj adres strony, na której chcesz zrobić zakupy. Sprawdź, czy nie ma w domenie literówek oraz czy tekst na stronie nie jest napisany z błędami. Przyjrzyj się też zamieszczonym zdjęciom – czy może nie widziałeś dokładnie tych samych wcześniej na innej stronie. Przeczytaj również regulamin sklepu i sprawdź kontakt do sprzedawcy – wpisz adres w wyszukiwarkę i zwróć uwagę na numer telefonu, czy np. nie brakuje w nim jakiejś cyfry. Sprawdź, czy dany sklep oferuje popularne formy płatności (np. płatność przy odbiorze).
Zawsze uważnie przeczytaj treść wiadomości, zanim zatwierdzisz płatność. Jeśli podczas wykonywania płatności pojawił się jakiś błąd, zwróć uwagę, czy nie zostałeś przekierowany na stronę łudząco przypominającą tę właściwą, a tak naprawdę podstawioną przez oszustów. W takiej sytuacji upewnij się, że rachunek bankowy, na który chcesz zrobić przelew, należy do odbiorcy płatności, a nie do oszusta.
Nie ulegaj presji czasu, która może wynikać z uzyskanych informacji. Zachowaj czujność i zdrowy rozsądek, jeśli otrzymasz wiadomość o przekierowaniu paczki lub jakiejś niedopłacie. Może to być próba oszustwa i wyłudzenia loginu i hasła do bankowości internetowej.
Pamiętaj, żeby przekazywać tylko niezbędne dane do przeprowadzenia płatności i otrzymania dostawy. Nigdy nie ujawniaj informacji poufnych, takich jak kody do bankowości internetowej czy kody BLIK.
Nie klikaj w linki, które otrzymałeś w niespodziewanych wiadomościach SMS lub e-mail. Takie wiadomości są masowo wysyłane przez oszustów, np. w celu wyłudzenia danych.
Nie instaluj żadnego dodatkowego oprogramowania w celu umożliwienia komuś zdalnej pomocy przy zawieraniu transakcji. Oszuści tylko czekają na to, żeby przejąć kontrolę nad Twoim urządzeniem. Jeśli jednak dałeś się namówić i zainstalowałeś zdalny pulpit podczas płatności, to natychmiast go odinstaluj i powiadom o tym swój bank.
Oszuści często podszywają się pod istniejące już firmy bądź też zakładają swoje fałszywe strony internetowe, na których oferują produkty o niebywale niskich cenach. Celem oszustów jest skuszenie swoją ofertą jak największej liczby osób, aby wyłudzić od nich pieniądze. Ta dziwnie niska cena tak naprawdę powinna być dla nas pierwszym sygnałem, że coś może być nie tak. Jakakolwiek wątpliwość co do wiarygodności danej oferty bądź strony jest powodem do tego, żeby dokładnie zweryfikować jej autentyczność.
Podejrzewasz, że padłeś ofiarą oszustwa lub próby oszustwa w cyberprzestrzeni i nie wiesz, co zrobić?
Przede wszystkim należy to zgłosić w najbliższej jednostce Policji lub w prokuraturze. Warto zebrać ważne informacje, które pomogą funkcjonariuszom w ustaleniu okoliczności przestępstwa. Powinno się przygotować kopię korespondencji mailowej ze sklepem, sprzedawcą lub osobą, z którą korespondowano, wskazać dokładny adres strony internetowej, za pośrednictwem której doszło do oszustwa. Warto też zgłosić incydent do CERT Polska, który może zablokować fałszywą domenę i fałszywe treści administratorowi danego portalu. Jeżeli oszuści uzyskali Twoje dane, to jak najszybciej skontaktuj się z bankiem, następnie zmień hasło do bankowości internetowej, bankowości mobilnej i kod PIN do karty płatniczej.
Rozwaga i powściągliwość to najlepsza ochrona przed socjotechnicznym atakiem. Nie daj się oszukać! Bądź sprytniejszy od oszustów.
Z okazji zbliżających się świąt Bożego Narodzenia wszystkim Czytelnikom „Gazety Policyjnej”, a także ich rodzinom i przyjaciołom życzymy zdrowych, spokojnych, rodzinnych i cyberbezpiecznych świąt!
Policjanci CBZC
asp. Monika Przestrzelska / Zespół Prasowy CBZC