Do badania na temat umundurowania zaproszono po 90 funkcjonariuszy z każdej komendy wojewódzkiej oraz Komendy Stołecznej Policji. W każdej KWP podzielono równo – po 30 policjantów ze służby patrolowo‑interwencyjnej, z ruchu drogowego i spośród dzielnicowych.

Testowano: czapkę zimową (132 ankiety), czapkę letnią (294), bieliznę (850), koszule letnie (194) i służbowe (177), sweter (940), kurtkę letnią (863), spodnie letnie do trzewików (838), spodnie do półbutów (905), skarpety (263), półbuty (199), trzewiki (278).

Każdą część garderoby oceniano w oddzielnej ankiecie pod względem właściwości ergonomicznych, biofizycznych, estetycznych i wytrzymałościowych. Ocenie poddano również elementy odblaskowe. Badani w sposób spontaniczny wypowiadali się na temat efektów niepożądanych i dyskomfortu. Podajemy tylko te plusy i minusy poszczególnych elementów umundurowania, które wymieniano najczęściej. Do plusów zaliczyliśmy te odpowiedzi, w których oceny pozytywne przekroczyły 60 proc., do kategorii plus‑minus te, w których wahały się od 40 do 59, a do minusów poniżej 39 proc.

CZAPKA ZIMOWA

Prawie wszyscy ankietowani (98,1 proc.) poddali już swoje czapki zabiegom konserwacyjnym – tj. prali je w temperaturze 40 i 30 st. C. Tylko trzy osoby czyściły czapki chemicznie.

Plus
– nie gniecie się (91,7 proc.) i nie zmienia wymiarów po zabiegach konserwacyjnych (91,1 proc.)
– brak ostrych i twardych krawędzi, szorstkich powierzchni itp. (84,1 proc.)
– nie mechaci się (83,3 proc.)
– nie jest w niej za gorąco (65,6 proc.)
Plus‑Minus
– materiał odporny na brudzenie się (56,1)
– pot wsiąka w materiał (53,5 proc.)
– stabilność położenia (53 proc.)
– krój i regulacja obwodu czapki zapewnia dopasowanie do głowy (50,8 proc.)
Minus
– estetyka (35,9 proc.).
Najczęściej wymieniane mankamenty: czapka jest zbyt mała i płytka, ma słabe właściwości termoaktywne.

CZAPKA LETNIA

Ankietowani ocenili ją lepiej niż czapkę zimową.

Plus
– materiał nie ulega zmechaceniu (96 proc.), nie gniecie się (91 proc.), nie zmienia barwy (84 proc.)
– brak elementów ostrych, drażniących (88,7 proc.)
– dopasowanie do głowy (87 proc.)
– stabilność podczas użytkowania (86 proc.)
– pot wsiąka w materiał (62,2 proc.)
Plus‑Minus
– nie jest w niej za gorąco (54,1 proc.)
– po spoceniu się nie jest wilgotno (46,2 proc.)
– odporność na brudzenie (43 proc.).

BIELIZNA

Oceniło ją 360 ankietowanych, pozostałych 490 policjantów i policjantek zaproszonych do udziału w badaniu nie wypowiedziało się.

Plus
– nie mechaci się, nie zmienia barwy (84,1 proc. i 76,3 proc.)
– nie zmienia wymiarów po praniu (82,8 proc.)
– swoboda ruchu i wygoda w trakcie użytkowania (81,8 proc.)
– dopasowanie do sylwetki (75,3 proc.)
– pot wsiąka w materiał (65,8 proc.)
– nie pojawia się uczucie gorąca (63,7 proc.)
– estetyka jest zadowalająca (61,2 proc.)
Plus‑Minus
– nie ma uczucia wilgoci po spoceniu się (54,2 proc.).
Najczęściej wymieniane mankamenty bielizny to: „beznadziejny fason bokserek”, „bielizna przeciera się w kroku”. Jedni mówią, że się kurczy, inni, że się rozciąga, że nie ma właściwości termoaktywnych, nie odprowadza wilgoci, mechaci się i podwija. Kobiety podkreślają „brak damskiej bielizny”.
18 osób opisało uszkodzenia, np. „mało wytrzymała na użytkowanie”, „odbarwienia”, „rozciąga się”.

KOSZULA SŁUŻBOWA LETNIA

Ponad 3/4 ankietowanych nosiło koszulę podczas wykonywania czynności patrolowych, a co czwarta osoba podczas prac biurowych.

Plus
– materiał nie mechaci się (96,9 proc.)
– umiejscowienie kieszeni (96,9 proc.), ich liczba (93,3 proc.) i wymiary (90,6 proc.)
– wygoda i swoboda ruchów (92,7 proc.), dopasowanie do sylwetki (91,2 proc.),
– nie zmienia wymiarów po praniu (88,7 proc.)
Plus‑Minus
– materiał odporny na gniecenie (57,7 proc.) i brudzenie (51,3 proc.)
Minus
– brak uczucia wilgoci po spoceniu się (tylko 35,9 proc.).
Wśród najważniejszych efektów niepożądanych badani najczęściej zwracali uwagę na brak otworu na długopis w kieszeni i na odklejanie się liter elementów odblaskowych. Narzekali, że koszula słabo przepuszcza powietrze, przykleja się do ciała, jest wykonana ze sztucznego materiału.

KOSZULA SŁUŻBOWA

Oceniono ją podobnie jak koszulę letnią.

Plus
– jakość materiału (97,2 proc.)
– umiejscowienie kieszeni (96,0 proc.) ich liczba (93,8 proc.) i wymiary (90,3 proc.)
– dopasowanie do sylwetki (92,7 proc.)
– nie zmienia wymiarów po praniu (92,0 proc.)
– estetyka (82,1 proc.)
– napisy nie odrywają się po praniu (66,7 proc.)
– materiał się nie gniecie (69,7 proc.)
Plus‑Minus
– pot wsiąka w materiał (56,3 proc.)
– materiał odporny na brudzenie się (50 proc.)
– po spoceniu się nie występuje uczucie wilgotności (41,5 proc.).

SWETER

Spośród 940 funkcjonariuszy, którzy oceniali sweter, najwięcej (63,5 proc.) pochodzi ze służby patrolowej i ruchu drogowego (28,9 proc.).

Plus
– nie odbarwia się (89,2 proc.)
– dopasowany do sylwetki (88,9 proc.)
– wygodny w użytkowaniu (86,6 proc.)
– nie rozciąga się (70,2 proc.)
Plus‑Minus
– po spoceniu nie występuje uczucie wilgoci (60 proc.)
– nie jest za gorąco (57,3 proc.)
– nie mechaci się (57,1 proc.)
– napisy nie zmieniają barwy po praniu (56,2 proc.)
– pot wsiąka w sweter (47,1 proc.).
W uwagach funkcjonariusze wymieniali przede wszystkim: brak odpowiednich rozmiarów swetra, kurczenie się w praniu, rozciąganie się, mechacenie się i odpadanie liter z napisu POLICJA. Zwracano również uwagę na zamek, który podrażnia skórę.

KURTKA SŁUŻBOWA LETNIA

Ten element umundurowania również oceniali głównie policjanci ze służby patrolowej (53,4 proc.) i ruchu drogowego (21,9 proc.).

Plus
– nie mechaci się (92,8 proc.)
– nie zmienia wymiarów po praniu (89,9 proc.)
– kieszenie – liczba, wymiary i rozmieszczenie (89,7 proc., 88 proc., 88,5 proc.)
– dostosowana do sylwetki (80,5 proc.)
– estetyka (72,9 proc.)
– zapewnia ochronę przed deszczem (69,2 proc.)
Plus‑Minus
– nie ma uczucia gorąca (53,5 proc.)
– nie ma uczucia wilgoci po spoceniu się (47,5 proc.)
Minus
– odporność na brudzenie (38,9 proc.)
– pot wsiąka w materiał (35,3 proc.).
Wśród efektów niepożądanych zaobserwowano m.in.: brak dopasowania kroju kurtki do noszenia broni służbowej na pasie, źle wykończone zapięcia pod szyją, zbyt gruby materiał kurtki, przemakanie tkaniny.
Ankietowani zgłaszali nieodpowiednią na lato długość kurtki, odpadające plastikowe elementy ściągaczy, uszkodzenia zatrzasków przy kieszeniach. Sygnalizowali utratę właściwości fluorescencyjnych elementów kurtki oraz odklejanie się napisów.

SPODNIE SŁUŻBOWE LETNIE DO TRZEWIKÓW

Ankietę dotyczącą spodni służbowych letnich wypełniło 838 respondentów. Spodnie od początku budziły najwięcej kontrowersji wśród policjantów.

Plus
– nie zmieniają wymiarów po praniu (84,6 proc.)
– nie mechacą się (82,4 proc.)
– brak uszkodzeń mechanicznych (77,2 proc.)
– swoboda ruchów i wygoda w trakcie użytkowania (73,3 proc.)
– krój i system zapięć (70,2 proc.)
Plus‑Minus
– nie zmieniają barwy w trakcie użytkowania i po praniu (61,5 proc.)
– brak uczucia dyskomfortu w zetknięciu ze skórą (60 proc.)
Minus
– pot wsiąka w tkaninę, po spoceniu występuje uczucie wilgoci (39,5 proc.)
– nie jest w nich gorąco (36,9 proc.)
– odporność na brudzenie (32,2 proc.).
Do zaobserwowanych efektów niepożądanych należą m.in.: zmiana koloru materiału, rozciąganie i rozrywanie się tkaniny. Dyskomfort w użytkowaniu spodni służbowych letnich jest najczęściej spowodowany tym, że materiał nie przepuszcza powietrza. Kontakt skóry z tkaniną wywołuje otarcia i odparzenia.
Najczęściej obserwowanymi uszkodzeniami są: odpadające napy, zatrzaski i guziki, odklejające się napisy, przetarcia i rozdarcia materiału, zmiana koloru tkaniny.

SPODNIE DO PÓŁBUTÓW

Ankietę wypełniło ogółem 905 osób.

Plus
– brak uszkodzeń mechanicznych (89,8 proc.)
– nie zmieniają wymiarów po praniu (87,1 proc.)
– nie mechacą się (79 proc.)
– nie odbarwiają się (74,6 proc.)
– materiał się nie gniecie (69,9 proc.)
– swoboda ruchów i wygoda (67,4 proc.)
Plus‑Minus
– dopasowanie kroju do sylwetki (60 proc.)
– brak uczucia dyskomfortu podczas kontaktu materiału ze skórą (52,8 proc.)
– brak uczucia gorąca (49,9 proc.)
– pot wsiąka w tkaninę (45,7 proc.)
– po spoceniu nie występuje uczucie wilgoci (45,3 proc.)
Minus
– odporność na brudzenie (33,5 proc.).
Efekty niepożądane opisywały dodatkowo 74 osoby, np.: „nosząc te spodnie, czuję się jak w termosie”, „krój spodni sprawia wrażenie wiszenia w kroku”. Badani podkreślają też, że materiał, z którego uszyte są spodnie, jest nieprzyjemny dla skóry i że spodnie są za krótkie. Materiał nie przepuszcza powietrza, powoduje nadmierne pocenie się, „materiał jest nienaturalny, spodnie nie przepuszczają powietrza i pot leje się strumieniami”.
Efekty niepożądane opisało 25 osób, a są to przeważnie: brudzenie się materiału i jego przemakanie.
Inny problem dotyczy zbyt małej liczby kieszeni, a ich krój utrudnia korzystanie z nich.

PAS GŁÓWNY

Pas główny oceniali przede wszystkim policjanci z patrolu (71,6 proc.). Ponad połowa osób zaproszonych do udziału w badaniu – 132 nie uczestniczyła w nim. Odpowiedzi udzieliło 102 policjantów.

Plus
– brak uszkodzeń mechanicznych (96,6 proc.)
– estetyka (92,3 proc.)
– szybkie zapinanie i rozpinanie (91 proc.)
– nie rozpina się samoczynnie (82,4 proc.)
– nie mechaci się (76,1 proc.)
Plus‑Minus
– łatwe i wygodne mocowanie wyposażenia (61,1 proc.).
Efekty niepożądane wymieniają 24 osoby. Są to m.in.: za szeroki pas do kabury i ładownicy, a także „trudności z bardzo sztywnym zapięciem”. „Pas sztywny, niepodatny na zgięcia, na współpracę z ciałem”. Samoczynne rozpinanie pasa w trakcie użytkowania wystąpiło u 17,6 proc.

PASEK DO SPODNI

Pasek do spodni oceniali przede wszystkim policjanci ze służby patrolowo‑interwencyjnej (64,2 proc.). Na pytanie o czynności wykonywane w okresie użytkowania odpowiedziało 53 policjantów, nie odpowiedziało 89.

Plus
– brak uszkodzeń mechanicznych (97,2 proc.)
– nie zmienia barwy (94,2 proc.)
– szybkie zapinanie i rozpinanie pasa (86,6 proc.)
– nie mechaci się (81,8 proc.)
– estetyka (80,7 proc.).

SKARPETY

Ankietę dotyczącą skarpet wypełniło 263 respondentów, najczęściej ze służby patrolowej (67,0 proc.), a także z ruchu drogowego (16,0 proc.)

Plus
– brak mechanicznych uszkodzeń (94,4 proc.)
– dopasowanie do nogi (92,3 proc.)
– po praniu nie zmieniają wymiaru (85,5 proc.)
– nie mechacą się (77,6 proc.) i nie odbarwiają (71,2 proc.)
– wygodne (77,4 proc.)
– pot wsiąka w materiał (67,2 proc.)
Plus‑Minus
– brak uczucia wilgoci po spoceniu (43,7 proc.).
Nieliczni respondenci zauważyli efekty niepożądane: zbyt ciasny ściągacz i kiepskiej jakości materiał, który powoduje odparzenia stóp i przecieranie się na palcach.

PÓŁBUTY SŁUŻBOWE

Ankietę dotyczącą użytkowania półbutów służbowych wypełniło 199 respondentów, 74,7 proc. ze służby patrolowej i 15,2 proc. z ruchu drogowego.

Plus
– brak uszkodzeń mechanicznych podeszwy (99,0 proc.), cholewki (96,3 proc.), wnętrza obuwia (96,8 proc.)
– nie odbarwiają się (94,2 proc.)
– łatwość zakładania i zdejmowania (71,6 proc.)
– odporność na poślizg (70,7 proc.)
– dopasowane do stopy (62,3 proc.)
– nie przemakają (61,5 proc.)
Plus‑Minus
– wygodne (50,0 proc.)
– zadowalająca estetyka (45,4 proc.)
Minusy
– brak uczucia wilgoci po spoceniu (38,1 proc.)
– stopy się nie pocą (31,3 proc.).

Respondenci zwracali uwagę na m.in.: zbyt dużą wagę obuwia, niedopasowanie wkładki, niedopasowanie do stopy, zbyt wysoką podeszwę.
W wypowiedziach ankietowanych na temat dyskomfortu podczas użytkowania obuwia powtarzały się takie uwagi, jak: „buty w ogóle nie oddychają”, „po 8 godzinach użytkowania but sprawia wrażenie przesiąkniętego potem”. „Przez okres przerwy w służbie, tj. 15 h, but nie wysycha”. „Wkładka w bucie gromadzi wilgoć, co powoduje otarcie naskórka”, „występuje uczucie tzw. parzenia w stopę”. Pojawiły się także jednostkowe wypowiedzi na temat uszkodzeń: zmiany rozmiaru obuwia podczas użytkowania i odklejania się podeszwy. Ponadto: „mało estetyczny wygląd, słaba jakość materiału”, „pomarszczenie skóry na noskach”, „zbyt toporne, niezgrabne”.

TRZEWIKI SŁUŻBOWE

Ankietę dotyczącą użytkowania trzewików służbowych wypełniło 278 respondentów. Na temat wykonywanych czynności wypowiedziało się 139 uczestników badania. Blisko trzy czwarte z nich (73,4 proc.) w trakcie użytkowania trzewików pełniło służbę patrolową, (22,3 proc.) w ruchu drogowym.

Plus
– brak uszkodzeń mechanicznych podeszwy (95,5 proc.), cholewki (93,3 proc.) lub wnętrza obuwia (92,9 proc.)
– nie odbarwiają się (84,8 proc.)
– dopasowanie do stopy (77,5 proc.)
– estetyka nie ulega zmianie w trakcie użytkowania (77,2 proc.)
– odporność na poślizg (67,8 proc.)
– dobrze się zakładają i zdejmują (63,5 proc.)
Plus‑Minus
– wygodne i estetyczne (59,9 proc.)
– nie przemakają (55,3 proc.)
Minus
– po spoceniu nie występuje uczucie wilgoci (31,6 proc.)
– stopy się nie pocą (22,9 proc.).

Najczęściej pojawiały się uwagi na temat zmiany rozmiaru obuwia w trakcie użytkowania, otarć na łydkach i zbyt dużego ciężaru obuwia.
Ponadto: „trzewiki służbowe nie nadają się do użytkowania w okresie letnim, z uwagi na mocne pocenie i pieczenie stóp z powodu wysokiej temperatury”, „nieprzyjemny zapach po użytkowaniu”, „po kilku godzinach służby buty sprawiają wrażenie cięższych, są twarde i sztywne”.
Pojawiały się też uwagi na temat odklejania się podeszwy oraz zerwanych uchwytów sznurowadeł i jednostkowe wypowiedzi na temat efektów niepożądanych: „podeszwa buta jest nieestetyczna – przypomina podeszwę butów ortopedycznych”, „buty wyglądają kulfoniasto, widać po nich użytkowanie”.

oprac. T.N.
t.noszczynski@policja.gov.pl
zdj. Andrzej Mitura