Piorun jest przejściowym, trwającym zwykle kilka milisekund wyładowaniem atmosferycznym, do którego dochodzi między chmurami lub między chmurą a ziemią. Jego charakterystyczną cechą jest krótkie wyładowanie, a jego główna część ma wielkość około 3 cm i możliwość wytworzenia temperatury do 50 000oC.

OBJAWY

Klasycznym elementem porażenia piorunem są tzw. figury Lichtenberga przyjmujące kształt liści paproci. Porażenie piorunem nie musi być bezpośrednie, aby osoba doznała obrażeń. W dużej mierze skóra ofiary będzie mokra z powodu deszczu lub potu, to zaś przy uderzeniu pioruna doprowadza do natychmiastowego odparowania, powodując przy tym oparzenia I i II stopnia o charakterze powierzchownym. Oparzenia te występują najczęściej w okolicy głowy, szyi oraz ramion – są to typowe miejsca, w których można je zauważyć u osoby porażonej piorunem. Wytworzona zaś energia elektryczna podczas uderzenia w ofiarę powoduje często zapalenie lub rozerwanie garderoby.

U osób porażonych piorunem do zgonu dochodzi w wyniku zatrzymania krążenia lub zatrzymania oddechu. U tych osób, które przeżyły uderzenie piorunem, dochodzi do wyrzutu amin katecholowych lub pobudzenia układu współczulnego. Porażenie może również doprowadzić do zniszczenia nerwów w układzie ośrodkowym i obwodowym. W badaniu podmiotowym EKG można zauważyć, że dochodzi też do zmian wydłużenia odcinka QT i przejściowego odwróconego załamka T oraz martwicy mięśnia sercowego.

PIERWSZA POMOC

1. Zapewnij bezpieczeństwo własne i poszkodowanego.

2. Jeśli w ostatnich 30 minutach obserwuje się uderzenie piorunów, rozsądne jest przemieszczenie poszkodowanego w miejsce bezpieczne.

3. Ofiary porażone piorunem można bezpiecznie dotykać.

4. Usuń tlące się ubrania i buty oraz metalowe części garderoby.

5. Udrożnienie dróg oddechowych może być utrudnione w związku z wystąpieniem oparzenia twarzy lub szyi. Poszkodowany wymaga zastosowania mechanicznego udrożnienia dróg oddechowych w szybkim czasie z powodu narastającego obrzęku tkanek okolicy szyi.

6. Wdróż właściwe protokoły resuscytacyjne (BLS/AED) – zob. poniższy algorytm.

7. Działania mogą być skuteczne nawet mimo długiego czasu, który upłynął od zatrzymania akcji serca do rozpoczęcia resuscytacji.

8. W przypadku podejrzenia urazu głowy lub kręgosłupa zapewnij unieruchomienie poszkodowanego.

9. W przypadku porażenia większej liczby osób ratownicy powinni się skupić na poszkodowanych, u których doszło do zatrzymania oddechu lub zatrzymania krążenia.

10. Przy występujących uszkodzeniach kostnych obowiązują ogólnie przyjęte zasady postępowania.

11. Wszystkie ofiary porażenia wymagają hospitalizacji.

12. Wezwij zespół ratownictwa medycznego. 

sierż. szt. rat. med. Aleksander Ziobro

koordynator ratownictwa medycznego Szkoły Policji w Słupsku

Fot. HumanNutrStudent/Reddit i Twitter

Bibliografia

Campbell J.E., International Trauma Life Support. Ratownictwo przedszpitalne w urazach, Kraków 2017.

Urban E. & Partner, The Merck Manual. Objawy kliniczne. Praktyczny przewodnik diagnostyki i terapii, Wrocław 2010.

Wytyczne Europejskiej Rady Resuscytacji 2015 r. (ERC 2015), red. J. Andres, Kraków 2016.

Zawadzki A., Medycyna ratunkowa i katastrof, PZWL, Warszawa 2014.

Źródło: opracowanie własne

zdj. Fokus.pl